Đại tá Đinh Công Ty (Chính ủy Trung đoàn ô tô vận tải 11 - Đoàn 559) kể lại chuyến vượt trọng điểm này vào mùa khô năm 1967 - 1968, cao điểm đánh phá 24/24 của máy bay Mỹ nhằm vào đây.
. Đủ loại bom mìn
Đêm hôm ấy, tôi gửi lại tất cả kỷ vật và dẫn đầu 62 chiếc xe đi vào trọng điểm. Trước khi xe nổ máy, tôi có nhắn với một đồng đội rằng “nếu mình hy sinh, cậu nhớ đưa hết các thứ này cho X nhé”. Vừa qua cua Chữ A, một tốp máy bay thả pháo khói rồi cắt “bom thông minh” điều khiển bằng laser. Thủ đoạn của giặc là dùng máy bay trinh sát bắn pháo khói vào mục tiêu trước, sau đó máy bay cường kích bay thấp cắt bom xuống mục tiêu rồi lủi mất ngay. Sau cùng máy bay điều khiển bom mới kích nổ. Bởi vậy pháo khói đã bắn vào đâu thì y như rằng chúng ta mất xe, mất người ngay điểm đó…
Thấy đám cháy phía sau, chúng tôi biết rằng đã có xe bị dính bom nhưng vẫn phải đưa đoàn xe tiếp tục di chuyển bởi dừng lại là hy sinh tất cả. Sau này tôi mới nghe báo cáo rằng Nguyễn Xuân Hiểu đã hy sinh ngay loạt bom đầu. Hiểu học chung với tôi ở Thái Nguyên, cùng vào bộ đội và hai chúng tôi đều có con gái sinh trùng thời gian. Nghe tin Hiểu hy sinh, lòng tôi xót xa thương chị Dần, cháu Mai (vợ, con Hiểu) vô cùng.
Lực lượng phòng không của ta bắt đầu đánh trả. Cứ thấy bom khói ở đâu, bộ đội được lệnh sơ tán. Các nòng pháo cũng không bắn vào máy bay cường kích cắt bom nữa mà ngắm thẳng vào máy bay điều khiển bom bay tít trên cao. Mặc dù khó có thể trúng đích nhưng khi thấy bị bắn, chúng hoảng hốt bỏ chạy, để mặc bom rơi tự do, trật mục tiêu.
. Những cọc tiêu sống
Gạt bỏ nỗi đau đồng đội hy sinh, trong lúc đợi công binh thông đường, chúng tôi đùa vui với các cô thanh niên xung phong (TNXP). Các chiến sĩ lái xe nói: “Tạm biệt các em nhé, đến mùa mưa hãy lấy chồng nhé”. Một giọng TNXP trong trẻo: “Lấy chồng không lấy lái xe, đi ba cây số còn nghe mùi dầu”. Không vừa, một chiến sĩ đáp lại: “Em ơi dầu nghĩa dầu tình, đường thông xe chạy chúng mình yêu nhau”. Vậy mà…(Chỉ tính riêng 2 tháng cuối năm 1970, đầu năm 1971, đã có 1.488 phi vụ cường kích với 204 chiếc B52 đánh bom. Bình quân mỗi ngày A-T-P chịu 45 lần máy bay đánh phá. Đã có 500 bộ đội và TNXP hy sinh tại trọng điểm A-T-P…)
Xe bắt đầu vượt ngầm. Cũng như hàng ngàn con suối trên Trường Sơn, ngầm Ta Lê chỉ khác các ngầm khác ở chỗ nó là một “túi bom”, “tọa độ lửa”, “cửa tử” bởi bom đạn từ các loại máy bay Thần Sấm, Con Ma, B52… đánh phá liên tục. Tôi lệnh: “Nhanh lên, vượt ngầm, “nó” sắp tọa độ (đánh bom) đấy”, rồi gửi ít phong lương khô cho họ.
Bỗng một tiếng nổ lớn, trong màn khói lửa, tôi nghe quát: “Nhanh lên, cáng cái Thanh vào, cái Hằng ra thay đi, cho xe xuống ngầm”. Trời ơi, cô gái dẫn đường cho tôi đã hy sinh rồi sao? Tôi cắn môi nuốt nước mắt tiếp tục chạy vào con đường ngầm dưới mặt nước, đủ rộng cho 1 xe qua. Cứ mỗi đoạn ngắn, lại có một đồng chí nữ đứng phất cờ để xe không trật khỏi đường. Đi được gần hết đoạn ngầm, một cột nước lại vọt lên, một cọc tiêu bên trái tôi ngã xuống.
Tôi khóc nhiều bởi chỉ một đoàn xe qua ngầm, đã có 2 người hy sinh. Mà trên Trường Sơn, có bao nhiêu ngầm, bao nhiêu triệu lượt xe đi qua? Tôi nhìn về sau lưng, vẫn thấy cờ phất, khẩn trương nhưng quá ư bình thản. Cái chết ở đây nhẹ tợ lông hồng!
. Vượt đèo
Đội hình xe vào đèo Phu La Nhích. Một loạt bom nổ, một xe xăng bùng cháy. Ngọn lửa như muốn nuốt chửng cả đoàn xe vận tải nhiên liệu cho chiến trường. Tôi lại có cảm giác thắt nghẹn khi nghĩ đến Giáp, lái chiếc xe ấy.
Chiếc xe chao đảo, bỗng dưng tôi thấy Giáp bung cửa chính chạy vòng ra sau xe mở cửa hậu. Chưa kịp mừng vì Giáp thoát chết, lại thấy anh chạy vòng lên trước nhảy vào cabin. Chiếc xe đang cháy phừng phừng ở phía đuôi lại lao nhanh về phía trước.
Tôi ôm đầu hét to khi thấy xe húc thẳng vào taluy bên phải đường. Rồi như một bài toán định sẵn, 16 phuy xăng (200 lít/phuy) lăn xuống đường do cửa hậu đã mở sẵn và do lực va chạm vào taluy. Tôi thấy Giáp nhanh nhẹn nhảy xuống đẩy các phuy xăng cháy rơi xuống vực sâu phía đối diện. Một tiếng nổ dữ dội dưới đáy vực... Đường lại thông và đoàn xe chúng tôi qua đèo an toàn sau khi còn bị một trận B52 rải thảm.
Ngày ấy, biết rằng qua trọng điểm A-T-P là rất gần cái chết song lái xe chúng tôi đêm nào cũng chạy, góp phần vận chuyển hàng hóa về Tổng kho Lùm Bùm (Lào) đạt 1 vạn tấn/tháng. Đoàn xe vượt trọng điểm lần ấy mất 1 đại đội trưởng, 1 lái xe; thêm 2 người bị thương, 1 xe cháy và 2 xe hư hỏng hoàn toàn. Mỗi khi lên cabin là một lần tự truy điệu sống nhưng cứ nghĩ đến tội ác của kẻ thù, lòng căm thù của chúng tôi lại tăng lên. Vì vậy chúng tôi đã được Binh đoàn 559 tặng danh hiệu “Tuấn mã Trường Sơn” và “Gan vàng dạ ngọc”.
